Nieuwe wetgeving rond werkloosheidsuitkeringen in België

Vanaf 2026 veranderen de regels voor werkloosheidsuitkeringen in België ingrijpend. De overheid beperkt de duur van uitkeringen en scherpt de voorwaarden aan, wat gevolgen heeft voor zowel werkzoekenden als jongeren met een inschakelingsuitkering. In dit artikel zetten we op een rij wat er precies verandert, wie geraakt wordt en welke data belangrijk zijn om in de gaten te houden.

Wat verandert er?

De federale regering heeft beslist het stelsel van werkloosheidsuitkeringen in België strenger te maken. De kernpunten zijn:

De duur van het recht op een gewone werkloosheidsuitkering wordt beperkt — het is niet langer “zolang je recht hebt” maar maximaal 12 maanden, met de mogelijkheid tot verlenging tot 24 maanden, afhankelijk van het beroepsverleden
Het stelsel van inschakelingsuitkeringen voor jongeren of startende werkzoekenden verandert eveneens: er worden kortere termijnen, andere voorwaarden
De belasting- en fiscale behandeling van werkloosheidsuitkeringen wordt verzwaard: de belastingvoordelen voor werklozen worden afgebouwd
Deze maatregel kadert in een bredere hervorming van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid, met als doel onder andere om de kloof tussen werken en niet werken duidelijk te maken (“werken moet lonen”). IMF+1

Wanneer gaan de nieuwe regels in?

De timing van de nieuwe regels is gefaseerd en belangrijk voor wie al een uitkering ontvangt of er binnenkort een aanvraagt. In dit onderdeel zetten we de belangrijkste data overzichtelijk op een rij. Wat belangrijk is om in de gaten te houden:

Volgens de informatie van het Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) en persverslagen: de nieuwe beperking (“maximum 24 maanden”) geldt vanaf 1 maart 2026 voor de meeste gevallen
Voor mensen die al een uitkering ontvangen vóór de inwerking-datum geldt een overgangsregeling: afhankelijk van hoeveel vergoedingsperiodes ze al liepen, kan de uitkering al vervallen vanaf 1 januari 2026 of later
De belastingherziening (afbouw belastingvoordelen werkloosheidsuitkeringen) start in 2026 en loopt door tot 2029

Wie is geïmpacteerd?

Niet iedereen voelt dezelfde impact. Hier bespreken we welke werkzoekenden het meest te maken krijgen met de beperkingen en wat dat concreet betekent voor hun uitkering.

Werkzoekenden die al langdurig werkloos zijn (vooral die meer dan 8 jaar, of zelfs meer dan 20 jaar) lopen het meeste risico hun uitkering te verliezen zodra de nieuwe regels ingaan
Personen die ná de inwerking van de wet een uitkering aanvragen, zullen meteen onder de nieuwe regels vallen
Jongeren met inschakelingsuitkering zullen ook onder strengere voorwaarden vallen (kortere maximale duur, strengere startvoorwaarden)
Werklozen met beperkte beroepsverleden zullen minder lang recht hebben op een uitkering

Wie wordt niet of minder geraakt?

Er zijn uitzonderingen of milderingsmaatregelen:

Werknemers van 55 jaar of ouder met meer dan 30 jaar beroepsverleden (die de komende jaren mogelijk verhoogd wordt tot 35 jaar) worden grotendeels vrijgesteld
Personen die al vóór de nieuwe datum een opleiding volgen voor een knelpuntberoep — ook zij krijgen een uitzondering
Wie deeltijds werkt met een inkomensgarantie-uitkering (IGU) blijft in bepaalde gevallen onder het oude stelsel voortgaan

Waarom deze hervorming?

De overheid wil werklozen sneller activeren en de kloof tussen werk en uitkering groter maken. We leggen uit wat de achterliggende redenen zijn.

Het idee is dat “werkloosheid geen carriere moet zijn”, zo stelde minister David Clarinval
De hervorming maakt deel uit van een breder sociaal-economisch plan waarin de kloof tussen werkend inkomen en uitkering groter moet worden, zodat werken aantrekkelijker blijft
Budgettaire motieven: door de beperking van de duur van de uitkering en verhoging van belastingen op uitkeringen worden verschillende miljarden euro’s gevrijwaard
Tegelijk met maatregelen voor activering, opleiding en mobiliteit op de arbeidsmarkt — de regering legt er ook de nadruk op dat werkzoekenden sneller terug de arbeidsmarkt op gaan

Praktisch , wat moet je weten of doen?

Wat betekent dit concreet voor jou? We geven een overzicht van de stappen die werkzoekenden nu best zetten om goed voorbereid te zijn op de veranderingen.

Controleer wanneer jouw uitkeringsaanvraag gestart is en hoeveel vergoedingsperiodes je al hebt lopen: dit bepaalt wanneer de nieuwe regels voor jou ingaan
Als je vóór de inwerking (vóór 1 januari/1 maart 2026) al een uitkering hebt, dan gelden overgangsdata — bijvoorbeeld 1 januari 2026 voor wie al meer dan 20 jaar werkloos is, 1 maart 2026 voor wie meer dan 8 jaar werkloos is
Wie een uitkering aanvraagt vanaf 1 juli 2025 krijgt volgens sommige berichten meteen een aangepaste einddatum
Voor jongeren of starters: check de voorwaarden van de inschakelingsuitkering (schooldiploma, inschakelingsperiode, beroepsinschakelingstijd) — zij krijgen minder lang recht
Hou de communicatie van de RVA in de gaten — wie geraakt wordt, krijgt in vele gevallen een brief aangekondigd
Denk ook aan het effect op belastingen: zelfs wanneer je uitkering blijft lopen, zal de netto-som voor werklozen geleidelijk achterblijven door de afschaffing van belastingvoordelen

Mogelijke gevolgen en aandachtspunten

De nieuwe regels hebben effecten op sociale zekerheid, werkgevers en werkzoekenden. Hier belichten we de belangrijkste aandachtspunten en mogelijke uitdagingen.

Sociale druk op de arbeidsmarkt: mensen die langer werkloos zijn zullen sneller uitkeringen verliezen — wat druk legt op de zoektocht naar werk of opleiding
Lokale besturen (zoals OCMW’s/CPAS) kunnen extra kosten krijgen door een stijging van mensen die geen recht meer hebben, maar wel inkomensondersteuning nodig hebben
Risico op uitsluiting of discriminatie: organisaties zoals Unia waarschuwen dat kwetsbare groepen harder getroffen worden en dat er beschermingsmaatregelen nodig zijn
Voor werkzoekenden: het wordt belangrijker om opleiding, mobiliteit, omscholing of het zoeken naar knelpuntberoepen op te nemen om niet buiten de boot te vallen
Voor werkgevers en HR: dit kan betekenen dat meer werkzoekenden sneller geactiveerd worden of dat er grotere druk komt op omscholing/loopbaanbegeleiding

De nieuwe wetgeving rond werkloosheidsuitkeringen in België markeert een duidelijke verschuiving: van een relatief langer of onbepaald recht op uitkering naar strengere limieten en een grotere nadruk op activatie en loopbaan. Voor wie werkloos is (of dreigt te worden) is het cruciaal om tijdig in kaart te brengen: onder welke regels valt hij/zij, wat zijn de voorwaarden, en welke datum geldt voor hun situatie.

Bronnen:

Heeft u een vraag? Terug naar overzicht