Je hebt geen zin in een gevecht, getouwtrek of wat dan ook? Je zegt of knikt vaak gewoon 'ja' om iemand anders te geven wat hij of zij vraagt?
Achteraf voel je je waarschijnlijk dikwijls gefrustreerd of gevangen omdat jij niet krijgt wat jij zelf wilt en je ondertussen je tijd spendeert aan het dienen van anderen.
Kan je de laatste keer voorstellen dat dit gebeurd is? Tegen wie of wat heb je toen ja gezegd omwille van de lieve vrede?
Voor sommigen onder ons is het zelfs heel opvallend dat assertief zijn wel thuis lukt maar niet op het werk.
Thuis regeer je met ijzeren hand en op het werk durf je geen neen zeggen of om opslag vragen.
Het kan echter ook omgekeerd zijn: dat je perfect je mannetje kan staan op de werkvloer en thuis alles ten dienste stelt van je partner en kinderen en daarbij jezelf uit het oog verliest.
Er zijn een aantal stijlen van omgaan met mensen. De 4 stijlen hebben allemaal op een of andere manier te maken met controle
Passiviteit: passieve mensen hebben het gevoel dat ze geen enkele controle over anderen hebben. Omdat ze ook proberen conflicten te vermijden hebben ze ook het gevoel dat ze geen controle hebben over zichzelf.
Agressiviteit: agressieve mensen zijn het tegenovergestelde van de passieve. Ze weten dat ze controle hebben over zichzelf en geloven dat ze in staat moeten zijn om anderen te controleren. Dikwijls gebruiken ze intimidatie of manipulatie. Korte termijn gezien lukt hen dat meestal wel. Lange termijn echter zorgen anderen ervoor dat ze niet te veel te maken hebben met agressieve mensen.
Passieve agressiviteit: passief agressieve mensen hebben controle over zichzelf en ze willen controle over de ander maar willen de consequenties niet dragen van directe communicatie. Ze willen niet gezien worden als agressief en willen geen ‘schuld’ opbouwen naar anderen toe door hen iets te vragen. Ze denken dat er geen weerbots is aan passieve agressiviteit maar ze hebben het mis. Ook zij worden na verloop van tijd als intimiderend en manipulatief gezien.
Assertiviteit: dit kan gezien worden als de heilige graal en hierover gaat ook deze blog. Het is de juiste balans tussen controle over jezelf en over de ander, zonder in passiviteit, agressiviteit of passieve agressiviteit te vervallen. Het helpt je om die dingen te krijgen die voor jou belangrijk zijn, bewust nu en dan ‘ja’ te zeggen aan mensen uit je omgeving en zo een lange termijn relatie op te bouwen.
Er is enkel een uitdaging: niemand vertelt je wat assertiviteit nu eigenlijk juist is en hoe je dat dan ‘doet’. Hoe krijg je wat je wilt zonder als manipulator of eikel te worden beschouwd?
Hoe word je assertiever op de werkvloer?
Een eerste belangrijke regel is dat assertiviteit gaat over het controleren van je eigen gedrag, niet dat van iemand anders.
Jij bent verantwoordelijk voor je eigen gedrag. Anderen zijn verantwoordelijk voor hun gedrag.
Het klinkt heel logisch en toch is het dat niet altijd want we laten ons makkelijk meeslepen in het idee dat we ook verantwoordelijk zijn over het gedrag van iemand anders (en dat iemand anders mede verantwoordelijk is voor ons gedrag).
Wanneer je je assertief gedraagt ben je in staat om je eigen gedachten en wensen open en eerlijk te communiceren, zonder te verwachten dat anderen automatisch toegevingen zullen doen of los van om het even welk oordeel van hen.
Als je je assertief gedraagt heb je respect voor de gedachten, gevoelens en opinies van anderen zonder die noodzakelijkerwijs over te nemen en te doen wat ze van ons verwachten of vragen.
Dit wil niet zeggen dat je onattent wordt of wensen van anderen negeert. Je luistert wel naar hun wensen en verwachtingen, en dan beslis je of je er al dan niet in mee gaat. Maar het is jouw keuze. Elke keer dat je mee gaat in iemand zijn gedachtegoed of tegemoet wilt komen aan iemand zijn of haar verwachtingen, dan is het jouw keuze.
Helaas voelen we ons regelmatig hulpeloos omdat we vergeten dat we onszelf in de hand hebben en onszelf onder controle.
Het sleutelwoord is dan ook ‘bewuste keuze’. Wanneer je passief of agressief wordt, vergeet je dat je een keuze hebt. Toch heb je ze altijd. Wanneer je meegaat in iemand zijn of haar verhaal of wens is dat omdat jij daarvoor kiest. Je neemt op dat moment (bewust of onbewust) een beslissing.
Passieve mensen kunnen denken ‘ik moet doen wat ze me vragen’, ‘ik moet doen wat ze willen’, … niets is echter minder waar. Je moet dat helemaal niet. Andere mensen zeggen ‘voortdurend’ neen. Let er maar eens op in je omgeving. Wie ken jij die op een fijne manier neen durft te zeggen en wat kan je van die persoon leren?
Het probleem is dikwijls dat passieve mensen denken dat ze de relatie zullen schaden en dat dat catastrofale gevolgen zal hebben als ze neen durven zeggen.
Het gaat hier niet over de mogelijke consequenties van neen zeggen, het gaat vooral over de onredelijke assumpties in je gedachten dat neen zeggen hetzelfde is als relationeel op de ‘zelfvernietigingsknop’ drukken.
Vele van de barrières waarom we niet assertief zijn liggen dus in onze eigen gedachten. We volgen imaginaire regels die ons opleggen wat we wel en niet kunnen doen. Hoe zou het voelen moest je die imaginaire regels kunnen loslaten? Ze zijn immers niet in steen gegrift.
Voor jezelf opkomen kan wel degelijk consequenties hebben. Als je echter ook anderen respecteert in hun doen en laten zal je merken dat de resultaten zelden zo slecht zijn als dat je denkt.
Misschien denk je ‘dat klinkt zo simpel, maar ik ben nu eenmaal niet assertief’. Wel, assertiviteit is ‘gewoon’ een verzameling van competenties die je kan ontwikkelen. Het is niet omdat je bouwt aan je assertiviteit dat je constant te pushy wordt of als een eikel wordt aanzien.
Hoe bouw je dan die verzameling van competenties op waardoor je assertief wordt?
Je vraagt je af waarom ze je komen vragen om iets te doen want jij zou hen dat nooit gevraagd hebben.
Als ze het je gevraagd hebben, dan moet je wel ja zeggen. Neen hoor!
Vergeet niet dat je het gedrag van iemand anders niet kan controleren, enkel je eigen gedrag.
Dat wil zeggen dat wanneer je je afvraagt waarom ze je in godsnaam zijn komen vragen om iets te doen en je hoopte dat dat niet het geval was, dan zondig je al tegen de belangrijkste regel van assertiviteit want het enige dat je kan doen is je eigen gedrag controleren.
Ze zullen het sowieso vragen. Waarom zouden ze het immers niet doen?
Stel je voor dat iemand anders waarvan je weet dat die kwaliteit levert iets wilt doen voor je. Zou dat niet geweldig zijn? Als jij geen neen leert zeggen ben jij zo iemand voor de mensen rondom jou.
Eens anderen ontdekken dat je goed bent in wat je doet en geen neen kan zeggen zullen ze je gegarandeerd vragen om dingen voor hen te doen.
Je hebt dus een keuze. Als je blijft geloven dat je ja moet zeggen is dat ineens de reden waarom je je soms een slaaf van je omgeving voelt.
Wat kan je eraan doen?
Blijf rustig. Reageer niet onmiddellijk en zeg zeker geen ‘ja’ of ‘ok’ uit gewoonte. Dit is het moment om aan te geven dat je het niet zal doen (en eventueel waarom). Indien nodig kan je nog uitstel vragen door aan te geven dat je erover moet nadenken en dat dat zeker niet wil zeggen dat je het zal doen.
Neem je gedachten onder de loep:
Wat denk je dat het resultaat zal zijn van neen zeggen?
Hoe erg is het om neen te zeggen?
Is dàt echt wat er zal gebeuren als je neen zegt?
Wat is er in het verleden gebeurd als je neen zegde?
Wat zou je beste vriend, die neen kan zeggen, aangeven als mogelijke gevolgen van neen zeggen?
Ben je bereid om de mogelijke consequenties van ‘neen’ te aanvaarden? Indien ja, zeg gewoon neen.
Indien niet, maak dan de bewuste keuze om ja te zeggen en onthoud dat jij hiervoor gekozen hebt. Je bent dus geen slaaf van iemand anders. Jij besliste.
De eerste keren dat je dit toepast kan het zijn dat je het wat lastig hebt. Als je al een hele tijd ‘passief’ bent geweest en gewoon tegen jan en alleman ja hebt gezegd dan zal je omgeving verschieten dat je ineens neen begint te zeggen.
Meer nog, als je te maken hebt met een agressief persoon zullen ze ook denken dat ze je kunnen controleren. Wees dus luid en duidelijk op het moment dat je neen zegt. Zeg neen, en blijf neen zeggen ook al dringen ze aan.
Je hoeft helemaal geen magische woorden te gebruiken om neen te zeggen enkel en alleen om te doen wat iemand anders vraagt. Als je dezelfde boodschap blijft herhalen zullen ze het op een gegeven moment wel horen. Neen, ik ben niet bereid om dat er ook nog bij te nemen. Neen, ik heb hier echt geen tijd voor. Neen.
Is er iets dat je wilt? Dan zal je het moeten vragen. Agressieven hebben daar geen probleem mee.
Stel dat je een ‘dikke eikel’ zou zijn, wat zou je dan vragen? ‘Bezorg me gçà&§’domme dat rapport, nu!’.
Voila, zo simpel is het, dat is dus wat je wenst.
Denk nu eens terug aan je fijne collega of vriend die op een aangename manier assertief is. Wat zou hij zeggen dat de accepteerbare manier is om dezelfde vraag te stellen?
Zorg ervoor dat het als een vraag klinkt, en niet als een eis. Je respecteert immers de autonomie van die andere persoon. ‘Wil je me aub zo snel mogelijk dat rapport bezorgen? Ik zou dat enorm appreciëren.’
Je hoeft je helemaal niet te verontschuldigen of verantwoorden. Je weet dat dit een normale vraag is dus je moet helemaal niet het gevoel hebben dat je er iemand mee belast.
Herwerk eventueel je vraag een beetje, oefen ze in en stel die op het voor jouw gevoel juiste moment. Jij wilt immers ontspannen zijn en je verwacht dat de andere openstaat voor je boodschap.
Ze kunnen nog altijd neen zeggen. En dat is ok. Net zoals jij neen kan zeggen tegen iemand anders en ook van de andere verwacht dat die daar ok mee is. Je bent niet gefaald, je hebt gewoon een vraag gesteld, een redelijke vraag.
Als we dit naar een nog hoger niveau tillen dan gaat het over iemand die je helemaal tureluur maakt. Je kan er niet meer tegen en wil de confrontatie aangaan.
Je kan gewoon niet meer passief toekijken wat er gebeurt langs de ene kant en langs de andere kant wil je het ook niet zo ver laten komen dat je helemaal explodeert en overkomt als een agressieve.
Hoe doe je dan zo’n lastig gesprek?
Dikwijls gaat het hier niet over ‘het event’ an sich maar de symbolische waarde erachter. Iemand die de vaatwasser op kantoor vergeet te legen terwijl het zijn beurt is kan iets zijn waar je je keer op keer aan stoort.
Het zal je waarschijnlijk niet gaan om het niet legen van de vaatwasser maar het feit dat je je bijvoorbeeld niet gerespecteerd voelt. Moest je collega je respecteren zou hij immers de vaatwasser uit zichzelf legen zonder dat je er hem elke dag van de week moet aan herinneren.
De vaatwasser legen heeft dus een symbolische waarde van respect. Nog specifieker, de vaatwasser legen heeft een symbolische waarde, voor jou!
Heb je ooit aangegeven wat het met je doet als je collega de vaatwasser niet leegt? Hoe je je er dan bij voelt? Ik veronderstel van niet.
Voor je collega kan het legen van de vaatwasser gewoon dat zijn, het legen van de vaatwasser. Niet meer of niet minder. Zij zijn zich niet bewust van de symbolische waarde die jij eraan hecht.
Je neemt aan dat ze die symbolische waarde kennen en dat het niet legen van de vaatwasser bewust is dus het zijn slechte mensen (ken je dat, die gedachtegang die begint te spelen…).
Je hebt nu 3 keuzes
Je bewust zijn dat dit enkel je eigen symbolische waarde raakt en anders leren kijken naar het legen van de vaatwasser.
Je focussen op het veranderen van hun gedrag, koste wat het kost.
Een open en eerlijk gesprek hebben over de symolische waarden van het legen van de vaatwasser.
Als je collega regelmatig op andere manieren toont dat hij respect voor je heeft is de eerste keuze misschien de slimste.
Waar je ook voor kiest, zorg ervoor dat je de autonomie van je collega blijft nastreven. Heel dikwijls als je aangeeft wat de symbolische waarde voor jou is zijn mensen meer oplettend. Wat niet wil zeggen dat je het niet af en toe zal moeten herhalen.
Als je al deze stappen doorloopt ben je goed onderweg van passief naar assertief. Hoe assertiever je wordt, hoe meer je anderen moed kan inspreken, anderen kan ondersteunen, … en dat is iets dat het werk en leven aangenamer maakt voor iedereen. Anderen rondom jou zullen jou ook meer gaan appreciëren als jij assertiever wordt.
Door meer een meer assertief te zijn laat je anderen ook de echte jij zien, wie je werkelijk bent. En dat is de enige manier waarop je ze écht kunnen waarderen.
Call to action
Hoe sta je nu tegenover assertiever zijn?
Welke acties zou je daarvoor kunnen ondernemen?
Wat is 1 stap hierin die je vandaag al kan zetten?
Hoe ga je het vieren, het feit dat je de stap gezet hebt (los van het resultaat)?
Proost op assertiever worden!
Alies
Wat heeft deze blog je gebracht? Laat het gerust weten via een commentaar of persoonlijke boodschap.
Deel ook dit artikel met je netwerk, je doet er hen, jezelf en ons een enorm plezier mee! We zouden het ook fijn vinden om je terug te zien op onze Facebookpagina. Daar vind je inspirerende tips, quotes, inzichten, artikels,... ivm loopbaan en business.
Wil je hier graag persoonlijk op werken en wens je daar wat ondersteuning bij? Aarzel dan niet om contact met me op te nemen; annelies@a-lissome.be .
#grenzenstellen #assertiviteit #neenzeggen #beslissen #mindset