Wil jij een vuile sok op je boterham?

Of ... hoe je leert sterker te staan door je grenzen te bewaken.

Ja zeggen wanneer je nee wil zeggen.

Te ver meegaan in het verhaal van een ander.

Voor je eigen mening niet (durven) uitkomen.

Als leidinggevende het operationele zelf willen (blijven) doen.

Verlies van focus.

Altijd maar meer doen – nooit genoeg - tot je er (bijna) ziek van wordt.

Herkenbaar?

Het is zoals het beleg op je boterham laten bepalen door een ander en ... een sok ertussen te krijgen.

Het doet me denken aan wat ik jaren geleden geleerd heb van Anné Linden, één van de grondlegsters van NLP. Zij heeft een model ontwikkeld over “Boundaries”, of hoe we (probleem-)situaties kunnen kaderen in het al dan niet zetten van onze (persoonlijke) grenzen. In ons leven, begeven we ons steeds op een continuüm van muren optrekken tot grenzeloosheid.

• In een kantoor met enkele collega’s hangt een positieve energie ... tot een collega met een humeur binnenstapt en over het hele kantoor een sombere sfeer laat neerdalen.

• Een manager uit zijn ontevredenheid over een resultaat en de medewerker denkt meteen dat hij het werk niet aankan. “Ik doe iets fout, dus ik ben niet goed”.

Dit zijn vormen van grensvervaging. Zelfs in onze spreektaal doen we dat, we identificeren ons als het ware met onze auto als we zeggen, “Ik sta geparkeerd in de Nieuwstraat”. Euh, ik of mijn auto?

De andere kant (muren optrekken) kan natuurlijk ook: je geeft feedback aan een collega en je woorden raken hem niet, zoals een eend het water van zich laat afglijden.

Muren optrekken voor anderen

Als je complete muren optrekt, is er geen interactie meer mogelijk met de ander. Dat betekent dat anderen jou niet meer kunnen bereiken. Je sluit je af in je eigen wereld, waardoor groei, door de interactie met anderen, ook niet meer mogelijk wordt.

Je zou echter kunnen denken dat muren optrekken hierdoor geen goede zaak is, maar niets is minder waar. Het hangt vooral af van de context waarin je je bevindt.

In bepaalde situaties is het juist waardevol om je muren (even) op te trekken, als bescherming tegen negatieve invloeden van buitenaf. Net zoals we wegkijken van gruwelijke beelden op de TV, fysiek onze oren dichthouden om ons te beschermen tegen te veel lawaai, zo ook kan een kind zich terugtrekken omdat het de ruzie tussen zijn ouders niet aankan. Of even onbereikbaar zijn omdat je je wil concentreren op een taak of geen oor hebt voor nog meer werk.

Muren bouwen binnenin onszelf

Het klinkt misschien gek, maar we kunnen ook muren bouwen binnen onszelf. We kunnen ons denken, voelen en/of doen compleet van elkaar scheiden.

Wat als je in je denkpatroon gevangen zit, en niet tot actie komt (veel plannen en weinig doen). Of als je geen toegang meer hebt tot je gevoelens. Je voelt geen verdriet, maar ook geen blijdschap, dankbaarheid, liefde, en ook niet wanneer je over je grenzen gaat (onbedoelde workaholics). Iemand die gepest wordt en lijdt maar niet in staat is om actie te ondernemen. Extreem perfectionisten die niet luisteren naar hun lichaam en in een burnout terechtkomen.

En wat als je vooral “doet”, zonder er bij na te denken? Een kind dat uitgedaagd wordt door “vriendjes” om te stelen, en het ook doet, zonder bij zichzelf te checken of dit al dan niet OK is. Maar evengoed een bedrijfsleider die bepaalde zaken beslist en uitvoert, zonder na te denken over de impact ervan op de medewerkers.

Grensvervaging

Anderzijds, als we de poort te veel open zetten, vooral naar anderen toe, dan dreigt het gevaar dat we onze identiteit verliezen. Waar sta ik nu voor? Wat vind ik zelf belangrijk? Hoe denk ik hierover? Wat wil ik bereiken in mijn leven? Neem ik de gedachten van de ander over, al zijnde de mijne? Werk ik hard omdat mijn omgeving dat van mij verlangt, of omdat ik dat onbewust als waarde meegekregen heb met mijn opvoeding of omdat ik het zelf wil? Ben ik mij daar bewust van?

Gezonde grenzen: onze “psychische” huid

Gezonde grenzen kan je vergelijken met onze fysieke huid. Eén van de eigenschappen is de half-doorlaatbaarheid. Onze huid zet een grens tussen ons eigen lichaam en de buitenwereld, en toch is uitwisseling mogelijk: onze huid ademt en neemt vocht op, stelt ons in staat overtollige warmte kwijt te raken en voert kleine afvalstoffen af.

Zo ook kunnen we onze psychische grenzen half-doorlaatbaar maken, zoals empatisch zijn zonder het verdriet over te nemen, luisteren naar het probleem van een ander en eventueel mee oplossen zonder echter het probleem over te nemen, de verantwoordelijkheid van een ander bij de ander laten maar ook de eigen verantwoordelijkheid opnemen en deze niet op een ander afschuiven. Feedback van een ander aanhoren en afchecken of je er al dan niet mee akkoord bent. Een mening van een ander niet als “de” waarheid aannemen. Waken over je eigen agenda. Werken in een omgeving die strookt met je eigen waarden. Anderen niet laten lopen met de pluimen voor je eigen verdienste. De kunst is dus om bewust te zijn van zichzelf èn van de omgeving, om tegelijk verbonden èn apart te zijn.

Actie

Om dit bewustzijn te vergroten, kan men bij een interactie regelmatig zichzelf de vraag stellen: is dat nu van mij of komt dat van een ander? Zoals: Wat ik voel, is dat van mij of van de ander? Denk ik er zelf ook zo over? Komt dat oordeel over mij van mezelf of van iemand anders? Wat ik doe, komt dat overeen met hoe ik zelf denk en wat ik zelf voel? Welke beslissing wil ik overlaten aan een ander en welke niet? Als ik te hard werk, is dat mijn eigen keuze of niet?

Oscar Wilde zegt hierover “Wees jezelf, al de anderen zijn al ingenomen” - of anders gezegd: zorg dat je geen vuile sok op je boterham krijgt...

Nadine

Voor A-Lissome

Over de auteur

Hallo, mijn naam is Nadine Raes of beter “NA-dien”. Als psychologe is het mijn streven om mensen meer bewust te maken van zichzelf en van hun omgeving. Het is mijn diep geloof dat wij beter zijn dan we meestal zelf toegeven. Ik begeleid mensen naar betere communicatie en connecties, naar groei en betere resultaten. Dat doe ik met communicatie-, leiderschaps- en salestrajecten, met een flinke portie onmiddellijke toepassing in de praktijk.

De ultieme vraag die ik mezelf telkens opnieuw stel, is: hoe zijn de mensen er “NA-dien” beter van geworden?

#grenzenstellen #denkenvoelendoen